Cách làm chẩm chéo rau thơm

Chẩm chéo hay chẳm chéo là món chấm cổ truyền của dân tộc Thái vùng núi Tây Bắc. Chẩm chéo dùng để chấm xôi, các món hấp, luộc, đồ nướng và các món rau sống.

Trong tiếng Thái, "Chẩm" có nghĩa là món chấm, "chéo" là mùi thơm của nhiều loại rau kết hợp lại. Mỗi một món ăn người Tây Bắc lại có món chẩm chéo khác nhau. Tuy nhiên tất cả các món chẩm đó bắt buộc đều phải có hạt mắc khén.

1. Nguyên liệu

- Hạt mắc khén (Đây là gia vị cực kì quan trọng để cho món chẳm chéo thơm ngon và có hương vị Tây Bắc)

- Hạt dổi: 2 - 3 hạt

- Ớt tươi, tỏi, gừng, muối hoặc bột canh

- Rau thơm: Rau mùi, mùi tàu, húng dũi

Nguyên liệu làm chẳm chéo rau thơm rất đơn giản, dễ tìm. Nếu địa phương bạn không có thì cũng có thể dễ dàng mua ở những cửa hàng đặc sản Tây Bắc.

2. Cách làm

- Sơ chế mắc khén:

Trong loại chẳm chéo nào thì mắc khén cũng là nguyên liệu chính, đóng vai trò quan trọng. Thường thì mắc khén tươi sẽ cho hương thơm nồng nàn hơn nhưng không để được lâu nên phơi khô là cách tốt nhất.

Người Tây Bắc có cách nướng mắc khén rất đặc biệt là cho cả chùm mắc khén vào trong than nóng, ngửi thấy mùi thơm thì mang ra. Nếu không có bếp củi để nướng theo cách này thì các bạn có thể rang mắc khén nhé. Đảo thật nhanh và đều tay để mắc khén không bị cháy.

Rang mắc khén rất nhanh, chỉ cần 3 – 4 phút là được, đổ mắc khén ra để cho nguội rồi giã nhỏ hoặc có thể dùng máy xay.

- Nướng hạt dổi:

Cùng với mắc khén thì hạt dổi là thứ gia vị rất nổi tiếng của Tây Bắc. Món ăn chỉ cần cho thêm 2 – 3 hạt dổi là thơm lắm rồi và trong món chẳm chéo này thì hạt dổi cũng không thể thiếu. Cách nướng hạt dổi rất đơn giản, dùng đũa kẹp hơ trên bếp ga. Vặn bếp ga nhỏ lửa thôi, hơ hạt dổi tầm 10 giây, thấy tỏa ra mùi thơm là được.

Bỏ hạt dổi vào bát, dùng chuôi giao giã nhỏ. Hạt dổi rất mềm nên giã dễ và đơn giản lắm.

- Nướng ớt:

Ớt tươi có mùi hăng sẽ khiến nhiều người cảm thấy khó ăn. Người Tây Bắc thường vùi ớt vào tro nóng tạo nên mùi thơm rất hấp dẫn. Các bạn có thể nướng ớt bằng bếp ga cũng được.

- Sơ chế các nguyên liệu khác:

Tỏi bóc vỏ, gừng dùng một miếng nhỏ thôi không sẽ át mùi thơm của các gia vị khác.
Các loại rau thơm rửa sạch, có thể cắt ra hoặc để nguyên rồi giã luôn.
Muối hạt rang lên cho thơm, nếu không muốn mất thời gian thì không cần rang cũng được, món chẳm chéo vẫn rất thơm ngon.

- Giã chẳm chéo:

Chẳm chéo chính là sự hòa quyện của các loại gia vị, giã chẳm chéo giúp cho các nguyên liệu được trộn đều với nhau. Cho tất cả các nguyên liệu vào cối giã càng nát mịn càng ngon.

Riêng với bước này thì không nên dùng máy xay nhé, chỉ có giã mới tạo nên hương vị chuẩn của Tây Bắc. Các loại gia vị kết dính vào nhau, rất hấp dẫn. Trong trường hợp dùng chẳm chéo để chấm các món khó dính như măng củ, các bạn có thể cho thêm một chút nước trắng chứ không cho nước mắm.

Chú ý: Không dùng nước mắm vào chẩm chéo, vì nước mắm sẽ át đi mùi thơm của các gia vị kia. Nếu chẩm chéo đặc có thể cho thêm nước sôi hoặc vắt thêm chanh vào nhé!

- Chẩm chéo nên dùng hết trong ngày là ngon nhất. Nếu làm nhiều, bảo quản bằng cách cho vào hộp đậy kín để tủ mát dùng trong khoảng 3-4 ngày.

- Cách dùng:

Chẳm chéo chấm món gì cũng hợp, đem lại mùi vị thơm ngon đặc biệt. Nhưng kể ra thì để chấm các món như măng luộc, rau rừng, thịt luộc, xôi, dạ dày thì đúng chuẩn vị Tây Bắc nhất. Không chỉ trong mâm cơm thường ngày, mà chẳm chéo cũng rất được lòng cánh mày râu bởi chẳm chéo mà dùng để chấm các món nhậu như dạ dày, thịt khô gác bếp, thịt nướng.